توان موتور، جریان نامی، ولتاژ، نحوه ی اتصال (ستاره - مثلث - مستقیم)، تعداد دور در دقیقه، که تمامی این اطلاعات روی پلاک حک شده است. مهمترین مورد برای الکترو موتور توان موتور (P) که به KW میباشد، که با داشتن این مطلب میتوانیم تمامی لوازم مورد نیاز برای راه اندازی موتور را محاسبه کنیم.
*نکته: در طراحی تابلو برق ما به روشهای مختلف میتوانیم قطعات لازم راانتخاب کنیم که ما در کل این مجموعه حداقل را در نظر میگیریم چون به هر روش که انجام دهیم، طراحی به چند چیز وابسته است.
اصول و عوامل مهم در طراحی:
1- ایمنی: در انتخاب لوازم و طراحی مدارات فرمان و نحوه ی عملکرد سیستم باید ایمنی رعایت شود.
2- کارکرد عملی: یعنی در هر روشی باید یک خروجی مساوی داشته باشیم و تمامی خواسته هایمان برآورده شود.(نتیجه تغییر نکند)
3- صرفه ی اقتصادی: هر سیستمی نسبت به حساسیت آن مجموعه با قیمتهای متفاوت طراحی میشوند.
4- خطاهای انسانی: در هر سیستمی باید سعی کنیم، کوچکترین احتمال خطا و سهل انگاری که از کاربر و یا اپراتور سر می زند را در نظر بگیریم.
تابلوهای راه اندازی الکتروموتور ها و الکترو پمپ ها را به سه دسته تقسیم می کنیم:
۱ـ راه اندازی تک ضرب:
متداول ترین نوع راه اندازی است و برای الکتروموتورهای تکفاز و سه فاز با توان کمتر از ۱۱ کیلو وات مورد استفاده قرار می گیرد.
- قطعات لازم برای موتورهای تک فاز:
فیوز محافظ (میتواند فیوز کاردی، مینیاتوری، کلید حرارتی و... باشد)
کنتاکتور
بی متال (در مواردی که کلید حرارتی وجود دارد، نیازی به بی متال نیست) برای موتورهای تک فاز سه مورد بالا و برای موتورهای سه فاز کنترل فاز هم استفاده میشود.
- قطعات لازم برای موتورهای سه فاز تک ضرب :
فیوز محافظ (میتواند فیوز کاردی، مینیاتوری، کلید حرارتی و... باشد)
کنتاکتور
بی متال
کنترل فاز
نکته:
کلید محافظ بسته به نوع و کارکرد موتور، معمولا از 1.5 تا 2 برابر جریان موتور، بالاتر گرفته میشود.
کنتاکتور را به علت کارکرد بالا (قطع و وصل زیاد) باید حتی المقدور 1.5 تا 2 رنج نسبت به نوع کارکرد و تعداد ضربات آن بالاتر در نظر گرفت.
۲ـ راه اندازی دو ضرب (ستاره - مثلث)
همانطور که میدانید این روش، برای کم کردن جریان راه انداز موتورهای با قدرت بالا استفاده میشود. که ابتدا موتور به حالت ستاره شروع بکار میکند و پس از رسیدن به دور نامی خود ، به حالت مثلث در می آید.
- برای مشخص شدن این نوع اتصال باید به پلاک موتور توجه کرد.
~220/380 بصورت ستاره - مثلث
~380/660 بصورت ستاره - مثلث
~380 بصورت ستاره - مثلث
~660 بصورت ستاره - مثلث
- قطعات لازم برای موتورهای ستاره - مثلث (کنتاکتوری) :
1- فیوز محافظ (میتواند فیوز کاردی، مینیاتوری، کلید حرارتی و ... باشد)
2- کنتاکتور 3 عدد
3- بی متال
4- کنترل فاز
5- تایمر
** نکات مورد توجه در ستاره - مثلث:
1- بهتر است برای محافظت، از کلید حرارتی (برای حفاظت کل مدار)، و هم بیمتال، (برای حفاظت خط اصلی) استفاده شود.
2- در مدارات ستاره - مثلث، جریان کل موتور، روی دو خط : "اصلی و مثلث"، تقسیم میشود یعنی هر خط 0.58 آمپر کل جریان موتور را تحمل میکند.
3- کلید محافظ (فیوز) حدودا ، 2.2 برابر توان (kw) موتور باشد.
4- رنج بی متال را از طریق فرمول زیر محاسبه میکنیم: رنج بیمتال (ستاره - مثلث) = Inm * 0.58 جریان نامی موتور Inm
۳ـ راه اندازی نرم (کنترل دور)
در برخی از موارد ضربه ناشی از استارت اولیه ممکن است به سیستم صدمه بزند، یا نیاز به کنترل دور موتور باشد، به همین خاطر از راه اندازی نرم استفاده می شود. این نوع راه اندازی توسط درایو های و سافت استارتر انجام می شود. اصول کاری کنترل دور بر اساس کنترل همزمان ولتاژ و ac و dc فرکانس می باشد.
در سیستمهای کنترل حلقه بسته مانند آبرسانی تحت فشار ثابت، کنترل فرایند دما، تهویه و عملا در جاهایی که نیاز به کنترل دور باشد مورد استفاده قرار می گیرد.